Wstęp: Zaliczka czy Zadatek? Klucz do bezpiecznej transakcji!
W świecie umów, transakcji handlowych i usług, gdzie ufność jest często kapitałem, a ryzyko nieodłącznym elementem, pojawiają się mechanizmy mające na celu zabezpieczenie interesów obu stron. Dwa pojęcia, które nieustannie przewijają się w kontekście przedpłat, to „zaliczka” i „zadatek”. Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się synonimami, ich rola, definicja prawna oraz konsekwencje w przypadku niewywiązania się z umowy są diametralnie różne. Niewiedza w tym zakresie może prowadzić do poważnych strat finansowych, frustracji, a nawet sporów sądowych.
Celem tego obszernego przewodnika jest nie tylko zdefiniowanie obu terminów, ale przede wszystkim dogłębne wyjaśnienie ich praktycznego zastosowania, konsekwencji prawnych, finansowych i podatkowych. Pokażemy, kiedy zaliczka jest bezpiecznym i elastycznym rozwiązaniem, a kiedy zadatek staje się niezbędnym gwarantem realizacji zobowiązania. Przyjrzymy się konkretnym przykładom z życia, podpowiemy, jak sformułować odpowiednie zapisy w umowach i na co zwrócić szczególną uwagę, aby dokonać świadomego i korzystnego wyboru. Zapraszam do lektury, która rozwieje wszelkie wątpliwości i pomoże Ci bezpiecznie poruszać się po meandrach polskiego prawa kontraktowego.
Zaliczka kontra Zadatek: Fundamenty prawne i praktyczne różnice
Zacznijmy od podstaw, by zbudować solidny grunt pod dalsze rozważania. Zarówno zaliczka, jak i zadatek to kwoty pieniężne, które jedna strona umowy przekazuje drugiej *przed* ostateczną realizacją świadczenia. Ich wspólna cecha to funkcja przedpłaty, stanowiącej część przyszłej, całkowitej zapłaty. I na tym podobieństwa się kończą.
Czym jest zaliczka?
Zaliczka to, w najprostszym ujęciu, *część ceny*, którą nabywca wpłaca na poczet przyszłego zakupu towaru lub usługi. Nie jest ona uregulowana w Kodeksie cywilnym jako odrębna instytucja prawna (w odróżnieniu od zadatku). Jej charakter i skutki zależą przede wszystkim od *woli stron* wyrażonej w umowie. Traktuje się ją jako zwykłą przedpłatę, która ma potwierdzić poważne intencje kupującego i zapewnić sprzedającemu środki na rozpoczęcie realizacji zamówienia, np. na zakup materiałów.
Kluczowe cechy zaliczki:
* Brak regulacji ustawowej: Kodeks cywilny nie zawiera przepisów dedykowanych zaliczce.
* Charakter świadczenia: Jest to standardowa przedpłata na poczet ceny.
* Zwrotność: W przypadku niewykonania umowy (niezależnie od tego, która strona jest za to odpowiedzialna, a nawet w przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron lub na skutek siły wyższej), zaliczka co do zasady *podlega zwrotowi* w pełnej wysokości. Jej zwrotność jest domniemana. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy strony wyraźnie postanowiły inaczej w umowie, np. że zaliczka jest bezzwrotna w pewnych okolicznościach, ale takie postanowienie musi być jasno sformułowane i niekiedy może być uznane za klauzulę abuzywną w umowach z konsumentami.
* Brak funkcji odszkodowawczej: Zaliczka nie pełni funkcji zryczałtowanego odszkodowania za niewykonanie umowy.
Czym jest zadatek?
Zadatek to z kolei instytucja prawna *szczegółowo uregulowana w Kodeksie cywilnym*, a konkretnie w art. 394. Nadaje mu to zupełnie inny ciężar gatunkowy i rolę w transakcji. Zadatek jest formą zabezpieczenia wykonania umowy. Jego wpłacenie ma na celu zdyscyplinowanie obu stron do jej realizacji, a w przypadku odstąpienia od umowy z winy jednej ze stron, pełni funkcję kary umownej lub odszkodowania.
Kluczowe cechy zadatku (zgodnie z art. 394 KC):
* Regulacja ustawowa: Art. 394 Kodeksu cywilnego.
* Funkcja zabezpieczająca i odszkodowawcza: Głównym celem zadatku jest zabezpieczenie umowy. W razie niewykonania umowy, zadatek pełni rolę odszkodowawczą.
* Skutki w przypadku niewykonania umowy:
* Jeśli strona, która wpłaciła zadatek, *nie wykona umowy* (czyli np. zrezygnuje z zakupu), zadatek *przepada na rzecz strony przeciwnej*.
* Jeśli strona, która otrzymała zadatek, *nie wykona umowy* (czyli np. sprzedawca wycofa się ze sprzedaży), musi ona *zwrócić zadatek w podwójnej wysokości* stronie, która go wpłaciła.
* Zaliczenie na poczet ceny: Jeśli umowa zostanie wykonana, zadatek ulega zaliczeniu na poczet ceny świadczenia. Jeśli zaliczenie nie jest możliwe (np. gdy strony postanowią inaczej), zadatek powinien zostać zwrócony.
* Zwrotność (w wyjątkowych sytuacjach): Zadatek podlega zwrotowi w takiej samej wysokości, jaką wpłacono, jeśli:
* Umowa została rozwiązana za zgodą obu stron.
* Niewykonanie umowy nastąpiło na skutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności (np. siła wyższa – pożar, powódź, zmiany w prawie uniemożliwiające wykonanie umowy).
* Niewykonanie umowy nastąpiło na skutek okoliczności, za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.
Różnice na przykładzie: Zakup mieszkania
Wyobraź sobie, że kupujesz mieszkanie. Jego cena wynosi 500 000 zł.
* Wpłacasz 20 000 zł jako ZALICZKĘ: Jeśli z jakiegoś powodu rezygnujesz z zakupu (np. nie dostajesz kredytu, zmieniasz zdanie), sprzedawca powinien Ci tę zaliczkę zwrócić. Ty nie ponosisz dodatkowych kosztów, sprzedawca nie otrzymuje odszkodowania. Podobnie, jeśli sprzedawca znajdzie lepszego kupca i zrezygnuje ze sprzedaży, musi oddać Ci 20 000 zł, ale nie ponosi żadnych dodatkowych konsekwencji finansowych (nie musi oddawać podwójnie).
* Wpłacasz 20 000 zł jako ZADATEK:
* Jeśli zrezygnujesz z zakupu, tracisz 20 000 zł na rzecz sprzedającego.
* Jeśli sprzedawca zrezygnuje ze sprzedaży (np. znalazł lepszego kupca), musi Ci zwrócić 40 000 zł (podwójny zadatek).
* Jeśli bank odmówi kredytu, bo np. nagle zmieniły się przepisy i żaden bank nie udziela już kredytów na takich warunkach (siła wyższa), zadatek powinien zostać zwrócony w kwocie 20 000 zł.
Ten prosty przykład pokazuje, jak ogromne są różnice w konsekwencjach finansowych i prawnych.
Zaliczka: Elastyczność czy brak zabezpieczenia?
Zaliczka, ze względu na swoją elastyczność i brak sztywnych regulacji prawnych, jest często wybierana w transakcjach o mniejszym stopniu ryzyka lub tam, gdzie strony cenią sobie swobodę w ewentualnym wycofaniu się z umowy.
Zalety zaliczki:
* Elastyczność dla obu stron: Łatwiejsze wycofanie się z transakcji bez ponoszenia surowych konsekwencji finansowych. Jeśli plany się zmienią, zaliczka zazwyczaj wraca do wpłacającego.
* Mniejsze ryzyko dla wpłacającego: Klient, wpłacając zaliczkę, nie ryzykuje utraty pieniędzy w przypadku nagłej zmiany sytuacji życiowej czy biznesowej.
* Potwierdzenie intencji: Choć elastyczna, zaliczka nadal stanowi sygnał dla sprzedawcy, że klient jest poważnie zainteresowany.
* Powszechność w niektórych branżach: Często stosowana w branży turystycznej (rezerwacja hotelu, wycieczki), usługowej (fryzjer, kosmetyczka, lekarz), przy zamówieniach customowych (meble na wymiar, ubrania szyte na miarę), czy w drobnych usługach remontowo-budowlanych.
* *Przykład:* Biuro podróży pobiera 30% zaliczki za rezerwację wycieczki. Jeśli klient zrezygnuje na miesiąc przed wyjazdem, biuro, zgodnie z regulaminem, może potrącić część zaliczki na pokrycie kosztów manipulacyjnych, ale reszta jest zwracana. Gdyby to był zadatek, cała kwota by przepadła.
Wady zaliczki:
* Brak silnego zabezpieczenia dla sprzedawcy: Jeśli klient się wycofa, sprzedawca musi zwrócić zaliczkę, nawet jeśli poniósł już koszty związane z przygotowaniem do realizacji zamówienia (np. zakup materiałów, poświęcony czas). Dla niektórych firm, zwłaszcza mikroprzedsiębiorstw, może to oznaczać realną stratę.
* Mniejsza dyscyplina: Brak surowych konsekwencji finansowych może skłaniać strony do mniej poważnego traktowania swoich zobowiązań.
* Ryzyko dla kupującego (jeśli sprzedawca jest nieuczciwy): W przypadku, gdy sprzedawca okaże się nierzetelny i nie wykona usługi, zwrot zaliczki może być problematyczny i wymagać dochodzenia roszczeń. Nie ma tutaj mechanizmu podwójnego zwrotu, który dyscyplinowałby sprzedawcę.
Zadatek: Solidne zabezpieczenie czy pułapka?
Zadatek to narzędzie dla transakcji, w których obie strony potrzebują silnego zabezpieczenia i wzajemnie się dyscyplinują do dotrzymania umowy.
Zalety zadatku:
* Silne zabezpieczenie realizacji umowy: Skutecznie motywuje obie strony do wykonania swoich zobowiązań. Perspektywa utraty zadatku lub konieczności zwrotu go w podwójnej wysokości jest potężnym bodźcem.
* Funkcja odszkodowawcza: W przypadku niewykonania umowy, zadatek (lub jego podwójność) stanowi ryczałtowe odszkodowanie, co oszczędza stronom konieczności dochodzenia rzeczywistej wysokości szkód i udowadniania ich przed sądem.
* Powszechność w transakcjach o wysokiej wartości: Jest standardem w obrocie nieruchomościami (kupno/sprzedaż mieszkania, działki), przy dużych zamówieniach inwestycyjnych, czy transakcjach zakupu drogich ruchomości (np. samochodu). Statystycznie, w transakcjach kupna-sprzedaży nieruchomości w Polsce, zadatek stanowi zazwyczaj od 10% do 20% wartości nieruchomości. W 2024 roku, przy średniej cenie mieszkania w Warszawie wynoszącej około 15 000 zł/m2 dla 50m2 mieszkania (750 000 zł), zadatek w wysokości 10% to 75 000 zł – kwota, która skutecznie dyscyplinuje.
* Jasne zasady prawne: Dzięki regulacji w Kodeksie cywilnym, skutki zadatku są jasne i przewidywalne, co minimalizuje ryzyko sporów interpretacyjnych.
Wady zadatku:
* Ryzyko utraty dla wpłacającego: Jeśli z jakiegokolwiek powodu (niezależnego od sprzedawcy) kupujący nie będzie w stanie zrealizować umowy, wpłacony zadatek przepada. To może być duża kwota.
* Ryzyko podwójnego zwrotu dla otrzymującego: Jeśli sprzedawca wycofa się z umowy, musi zwrócić podwójny zadatek, co może być dla niego znacznym obciążeniem finansowym, zwłaszcza jeśli kwota zadatku była wysoka.
* Mniejsza elastyczność: Zadatek wiąże strony znacznie mocniej niż zaliczka.
* Brak pokrycia rzeczywistych kosztów (dla otrzymującego zadatek): Choć zadatek ma funkcję odszkodowawczą, nie zawsze pokrywa on wszystkie rzeczywiste straty poniesione przez stronę, która poniosła szkodę. Przykładowo, jeśli wykonawca poniósł koszty przygotowania do umowy czy zakupu specjalistycznych materiałów, a zadatek był niższy od tych kosztów, to mimo zatrzymania zadatku, nadal jest on stratny. Nie może on odliczyć tych kosztów od zwracanej podwójnie kwoty zadatku.
Kluczowe aspekty prawne: Kodeks cywilny i jego interpretacje
Podstawowym aktem prawnym regulującym zadatek jest art. 394 Kodeksu cywilnego. Jego znajomość jest absolutnie kluczowa.
Art. 394 Kodeksu Cywilnego: Fundament zadatku
> § 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
> § 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek powinien być zwrócony.
> § 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.
Analiza kluczowych fragmentów:
* „W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju”: Ten zapis jest niezwykle ważny. Oznacza on, że strony mogą w umowie uregulować zadatek inaczej niż domyślnie przewiduje Kodeks cywilny. Możliwe jest np. zastrzeżenie, że zadatek nie będzie zwracany w podwójnej wysokości, lecz tylko w kwocie nominalnej, lub że jego zatrzymanie następuje niezależnie od winy. Jednakże, takie modyfikacje muszą być *jasno i wyraźnie* zapisane w umowie i zgodne z zasadami współżycia społecznego, a w przypadku umów konsumenckich – nie mogą stanowić klauzuli abuzywnej. Bez takiego zapisu, zastosowanie mają reguły z art. 394 § 1 KC.
* „Bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić”: To ułatwia dochodzenie roszczeń. Nie ma potrzeby wzywania do wykonania umowy i wyznaczania dodatkowego terminu – wystarczy złożenie oświadczenia o odstąpieniu.
* § 3 – Okoliczności niezależne od stron: To kluczowy element chroniący strony, gdy np. umowa nie może być wykonana z powodu siły wyższej (np. pożar, powódź, pandemia, nagła zmiana przepisów prawnych uniemożliwiająca wykonanie zobowiązania). W takich przypadkach zadatek podlega zwrotowi w nominalnej wysokości.
Brak regulacji dla zaliczki: Konsekwencje i znaczenie woli stron
Brak szczegółowej regulacji zaliczki w Kodeksie cywilnym nie oznacza, że jest ona poza prawem. Oznacza jedynie, że jej skutki są determinowane przede wszystkim przez *ustalenia stron*. To, czy zaliczka jest zwrotna, czy może być zatrzymana, zależy wyłącznie od konkretnych zapisów umownych.
Praktyczne wnioski:
* Konieczność precyzyjnych zapisów: Jeśli używasz zaliczki, musisz szczegółowo określić, co dzieje się z nią w przypadku niewykonania umowy, odstąpienia, rozwiązania itp. W przeciwnym razie, domniemywa się jej zwrotność.
* Ryzyko niejasności: Brak precyzyjnych zapisów może prowadzić do sporów. Jeśli strony nie określiły nic, to w razie niewykonania umowy zaliczka zawsze powinna zostać zwrócona.
* Sądowa interpretacja: W sytuacji spornej sąd będzie interpretował intencje stron, a w braku jasnych zapisów, zaliczkę zawsze potraktuje jako przedpłatę podlegającą zwrotowi.
Skutki finansowe i podatkowe: Czego unikać, co zyskać?
Decyzja o wyborze zaliczki lub zadatku ma bezpośrednie przełożenie na finanse obu stron, nie tylko w przypadku niewykonania umowy, ale także w kontekście obowiązków podatkowych.
Konsekwencje finansowe niewykonania umowy:
* Dla wpłacającego:
* Zaliczka: W przypadku niewykonania umowy (przez którąkolwiek ze stron), wpłacający ma prawo do zwrotu kwoty. Minimalizuje to ryzyko finansowe.
* Zadatek: W przypadku niewykonania umowy z winy wpłacającego, zadatek przepada. Jest to realna strata. Jeśli winę ponosi otrzymujący zadatek, wpłacający otrzymuje podwójną kwotę, co może być dla niego korzystne, stanowiąc rodzaj zryczałtowanego odszkodowania.
* Dla otrzymującego:
* Zaliczka: W przypadku niewykonania umowy, otrzymujący musi zwrócić zaliczkę. Może to oznaczać stratę czasu i poniesionych kosztów (np. przygotowania, rezerwacji zasobów).
* Zadatek: W przypadku niewykonania umowy z winy wpłacającego, otrzymujący zachowuje zadatek, co rekompensuje mu straty wynikające z niedoszłej transakcji. Jeśli jednak to on zawini, musi zwrócić podwójną kwotę zadatku, co jest dla niego znacznym obciążeniem.
Skutki podatkowe zaliczki i zadatku (VAT i PIT/CIT):
Zarówno zaliczka, jak i zadatek, traktowane są przez prawo podatkowe w podobny sposób, co jest kluczowe dla każdego przedsiębiorcy.
* Podatek VAT (podatek od towarów i usług):
* Moment powstania obowiązku podatkowego: Obowiązek podatkowy w VAT powstaje w momencie otrzymania wpłaty (zarówno zaliczki, jak i zadatku) na poczet przyszłej dostawy towarów lub świadczenia usług.
* Faktura zaliczkowa: Przedsiębiorca, który otrzymał zaliczkę lub zadatek, jest zobowiązany do wystawienia faktury zaliczkowej (lub faktury VAT z adnotacją o przedpłacie) w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wpłatę, o ile wpłata nastąpiła przed dostawą towaru/usługi.
* Korekta: Jeśli umowa nie dojdzie do skutku, a zaliczka/zadatek zostanie zwrócony (lub zadatek zatrzymany, ale bez świadczenia usługi/dostawy towaru), przedsiębiorca musi wystawić fakturę korygującą (tzw. korekta in minus) zmniejszającą podstawę opodatkowania VAT i kwotę VAT należnego. Ważne jest odpowiednie udokumentowanie zwrotu środków lub zatrzymania zadatku.
* Podatek PIT/CIT (podatek dochodowy od osób fizycznych/prawnych):
* Moment rozpoznania przychodu: Ani zaliczka, ani zadatek nie stanowią przychodu podatkowego w momencie ich otrzymania. Przychód powstaje dopiero w momencie faktycznej dostawy towaru lub wykonania usługi.
* W przypadku niewykonania umowy:
* Zwrot zaliczki: Jeśli zaliczka zostanie zwrócona, nie ma to żadnych konsekwencji dla przychodu do opodatkowania.
* Zatrzymanie zadatku: Jeżeli zadatek zostanie zatrzymany przez sprzedawcę (z powodu niewykonania umowy przez kupującego), wówczas kwota zatrzymanego zadatku staje się przychodem podatkowym w momencie jego definitywnego zatrzymania (czyli w momencie odstąpienia od umowy i stwierdzenia, że zadatek przepada).
* Zwrot podwójnego zadatku: W przypadku obowiązku zwrotu podwójnego zadatku, kwota ta jest kosztem podatkowym dla zwracającego, natomiast dla otrzymującego stanowi przychód do opodatkowania.
Praktyczna wskazówka księgowa: Należy pamiętać, że zarówno zaliczki, jak i zadatki, nie obracają się bezpośrednio na koncie przychodowym firmy w momencie ich otrzymania. Są one początkowo ewidencjonowane jako zobowiązania (np. na koncie „Rozrachunki z odbiorcami z tytułu zaliczek” lub „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”), ponieważ firma jest zobowiązana do wykonania świadczenia lub zwrotu pieniędzy. Dopiero po finalizacji transakcji i wykonaniu usługi/dostawie towaru, kwota ta przenosi się na konto przychodowe.
Praktyczne scenariusze i przykłady z życia
Zrozumienie różnic między zaliczką a zadatkiem nabiera pełnego wymiaru w kontekście konkretnych, życiowych sytuacji.
Scenariusz 1: Zamawianie mebli na wymiar
* Sytuacja: Zlecamy stolarzowi wykonanie skomplikowanej zabudowy kuchennej. Koszt to 30 000 zł.
* Zaliczka (np. 10 000 zł): Stolarz prosi o zaliczkę, aby kupić materiały. Jeśli w trakcie prac stolarz poważnie zachoruje i nie będzie w stanie dokończyć zlecenia, zwróci nam całą kwotę. Jeśli my zmienimy plany i zrezygnujemy z zabudowy, stolarz również powinien nam zwrócić zaliczkę. W tym przypadku zaliczka chroni naszą elastyczność, ale stolarz ponosi ryzyko, że jego praca przygotowawcza pójdzie na marne bez rekompensaty.
* Zadatek (np. 10 000 zł): Jeśli to stolarz bez uzasadnionej przyczyny nie wykona umowy (np. znajdzie lepiej płatne zlecenie), musi zwrócić nam 20 000 zł. To rekompensuje nam stracony czas, konieczność szukania nowego stolarza i potencjalne opóźnienia. Jeśli to my się rozmyślimy, 10 000 zł przepada na rzecz stolarza, pokrywając jego koszty i utracone korzyści.
Scenariusz 2: Rezerwacja sali weselnej
* Sytuacja: Para młoda rezerwuje salę weselną na dwa lata naprzód, wpłacając 5 000 zł.
* Zaliczka: W umowie zazwyczaj jest to zaliczka. Jeśli pandemia znowu uderzy, lub para młoda się rozstanie, sala weselna (zazwyczaj) zwraca zaliczkę, być może po potrąceniu niewielkiej opłaty manipulacyjnej, jeśli tak było w umowie. Dla właściciela sali: jeśli znajdzie lepszą ofertę i zrezygnuje, musi zwrócić 5 000 zł.
* Zadatek: Gdyby to był zadatek, a para młoda zrezygnowała (nawet z prozaicznego powodu, jak zmiana zdania), 5 000 zł przepadłoby dla nich. Jeśli właściciel sali zrezygnowałby z powodu, że znalazł innego klienta, musiałby zwrócić 10 000 zł. W branży eventowej, ze względu na długie terminy rezerwacji i dynamiczną sytuację życiową klientów, zaliczka jest preferowana ze względu na jej elastyczność.
Scenariusz 3: Zakup używanego samochodu
* Sytuacja: Kupujemy używany samochód za 40 000 zł od osoby prywatnej. Chcemy wpłacić 2 000 zł, aby sprzedawca zdjął auto z ogłoszenia.
* Zaliczka: Jeśli w międzyczasie znajdziemy lepsze auto, sprzedawca musi nam zwrócić 2 000 zł. Jeśli sprzedawca dostanie lepszą ofertę, musi nam zwrócić 2 000 zł. Brak zabezpieczeń.
* Zadatek: Jeśli wpłaciliśmy 2 000 zł jako zadatek, a w międzyczasie znajdziemy lepszy samochód, 2 000 zł przepada. Jeśli sprzedawca znajdzie lepszego kupca, musi nam zwrócić 4 000 zł. Zadatek jest tu znacznie lepszym zabezpieczeniem intencji obu stron i często jest stosowany w umowach przedwstępnych sprzedaży używanych aut.
Jak skutecznie wykorzystać zaliczkę lub zadatek w umowie?
Niezależnie od wyboru, kluczem do uniknięcia problemów jest precyzja i przejrzystość w umowie.
1. Nazewnictwo ma znaczenie!
* Zawsze jasno określ, czy wpłata to zaliczka czy zadatek. Używaj tych konkretnych terminów. Jeśli wpłacasz „przedpłatę” lub „kaucję”, a nie ma żadnego innego zapisu, jest to najczęściej traktowane jak zaliczka.
* Unikaj niejednoznacznych sformułowań. „Kwota rezerwacyjna” czy „opłata wstępna” bez dalszych wyjaśnień mogą być interpretowane na różne sposoby, co otwiera drogę do sporów. Sąd w razie wątpliwości skłania się ku interpretacji korzystniejszej dla strony, która ponosi większe ryzyko, czyli domyślnie – uznaje wpłatę za zaliczkę.
2. Precyzyjne zapisy umowne – Twój najlepszy adwokat
Jeśli decydujesz się na zaliczkę, konieczne jest szczegółowe opisanie jej zasad. Oto co powinna zawierać umowa dotycząca zaliczki:
* Kwota zaliczki: Oczywiście.
* Cel zaliczki: Na co jest wpłacana (np. na poczet ceny zakupu, na rezerwację terminu).
* Warunki zwrotu zaliczki: Kiedy i w jakich okolicznościach zaliczka podlega zwrotowi (np. w przypadku niewykonania umowy przez którąkolwiek ze stron, w przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem, w przypadku niemożności realizacji zamówienia z przyczyn niezależnych).
* Warunki ewentualnego zatrzymania zaliczki (wyjątek): Jeśli strony chcą, aby zaliczka w pewnych okolicznościach była bezzwrotna, musi to być wyraźnie zaznaczone i uzasadnione (np. kosztami przygotowania, np. bezzwrotna w przypadku rezygnacji na mniej niż X dni przed terminem, z zastrzeżeniem, że nie będzie to klauzula abuzywna).
* Termin zwrotu zaliczki: W jakim czasie po zaistnieniu okoliczności uprawniających do zwrotu, pieniądze mają wrócić do wpłacającego.
W przypadku zadatku